चीनच्या भव्य परेडमधून पाच महत्त्वाचे निष्कर्ष: लष्करी प्रदर्शन आणि धाडसी संदेश

एक अत्यंत सु-नियोजित प्रदर्शन आणि प्रभावशाली पाहुण्यांची यादी चीनने अमेरिका आणि तिच्या मित्र राष्ट्रांना आपली ताकद दाखवण्यासाठी तयार केली होती.
शी जिनपिंग यांनी चीनच्या इतिहासातील सर्वात मोठ्या लष्करी परेडचे नेतृत्व केले. चीनमध्ये 'जापानी आक्रमणाविरोधातील युद्ध' म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या दुसऱ्या महायुद्धाच्या समाप्तीच्या 80 व्या वर्धापन दिनानिमित्त ही परेड आयोजित करण्यात आली होती.
जागतिक दक्षिण (Global South) देशांच्या नेत्यांची एक मोठी परिषद चीनच्या तियानजिन शहरात नुकतीच पार पडली होती, आणि त्यानंतर काही दिवसांतच हा कार्यक्रम झाल्याने शी जिनपिंग यांच्यासाठी हा आठवडा राजनैतिक दृष्ट्या खूप महत्त्वाचा होता.
कोण उपस्थित होते
या कार्यक्रमाला जगातील डझनभर नेते उपस्थित होते, ज्यापैकी बहुतेक गैर-पश्चिमी राष्ट्रांचे होते. परंतु, शी जिनपिंग यांच्यासोबत रशियाचे व्लादिमीर पुतिन आणि उत्तर कोरियाचे किम जोंग-उन यांची भव्य एन्ट्री सर्वांचे लक्ष वेधून घेणारी होती. विश्लेषकांच्या मते, हे तीन हुकूमशाही नेते रेड कार्पेटवरून चालताना गप्पा मारताना आणि हस्तांदोलन करतानाचे दृश्य पश्चिमेकडील राष्ट्रांसाठी एक आव्हान देणारा संदेश होता.
इतर उपस्थितांमध्ये बेलारूसचे अध्यक्ष अलेक्सांद्र लुकाशेन्को, इराणचे अध्यक्ष मसूद पेझेशकियान, इंडोनेशियाचे अध्यक्ष प्राबोवो सुबियांतो आणि म्यानमारचे लष्करी प्रमुख मिन आंग हलाईंग यांचा समावेश होता.
कोण उपस्थित नव्हते
अमेरिका, पश्चिम युरोप, जपान, भारत आणि दक्षिण कोरियाचे नेते या कार्यक्रमात उपस्थित नव्हते.
चीनी अधिकाऱ्यांमध्ये फारसे महत्त्वपूर्ण अधिकारी अनुपस्थित नव्हते. चीनी कम्युनिस्ट पार्टी (CCP) मधील कोणते अधिकारी गैरहजर आहेत, यावरून चीनवर लक्ष ठेवणाऱ्यांना शी जिनपिंग यांच्या नजरेतून कोण उतरले आहे हे कळते.
माजी चीनी नेते हू जिंताओ आणि माजी प्रीमियर झू रोंगजी हे दिसले नाहीत. दोघेही वृद्ध आहेत आणि हू यांना 2022 मध्ये 20 व्या पक्ष अधिवेशनातून बाहेर काढल्यानंतर एकदाच सार्वजनिकरित्या पाहिले गेले आहे.
_
दिलेले आणि स्वीकारलेले संदेश
हे अत्यंत सु-नियोजित प्रदर्शन आणि प्रभावी पाहुण्यांची यादी अमेरिका आणि तिच्या मित्र राष्ट्रांना आजच्या चीनच्या ताकदीबद्दल संदेश देण्यासाठी तयार करण्यात आली होती.
आपल्या उद्घाटनपर भाषणात शी जिनपिंग म्हणाले की, जग "शांतता आणि युद्ध यांच्यातील निवडीचा सामना करत आहे," आणि चीन एक महान राष्ट्र आहे, जे "कोणत्याही गुंडगिरीला घाबरत नाही," असा इशारा त्यांनी दिला. हा अमेरिकेला आणि तिच्या मित्र राष्ट्रांना उद्देशून केलेला छुपा संदर्भ होता. ते म्हणाले की, भूतकाळातून हे दिसून आले आहे की, जेव्हा-जेव्हा संकटाचा सामना करावा लागला, तेव्हा-तेव्हा चीनी लोकांनी "शत्रूंना आव्हान देण्यासाठी" एकत्र येऊन लढा दिला.
अटलांटिक कौन्सिलच्या ग्लोबल चायना हबचे अनिवासी सहकारी वेन-टी सुंग म्हणाले की, शी, पुतिन आणि किम यांची प्रतिमा हे दर्शवते की "चीन आपल्या मित्रांच्या पाठीशी उभे राहण्यास घाबरत नाही, अगदी जेव्हा ते आंतरराष्ट्रीय सार्वजनिक मतामध्ये बहिष्कृत मानले जातात, तेव्हाही."
या परेडवर अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी लगेचच प्रतिक्रिया दिली. “तुम्ही युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिकेविरुद्ध कट रचत असताना व्लादिमीर पुतिन आणि किम जोंग-उन यांना माझ्याकडून हार्दिक शुभेच्छा द्या,” असे ट्रम्प यांनी त्यांच्या ‘ट्रुथ सोशल’ अकाउंटवर पोस्ट केले.
लष्करी प्रदर्शन
70 मिनिटांच्या या परेडमध्ये मोठ्या प्रमाणात लष्करी साहित्याचे प्रदर्शन करण्यात आले. रणगाडे आणि ड्रोनपासून ते लांब पल्ल्याच्या आणि अणु-सक्षम क्षेपणास्त्रांपर्यंत, तसेच लढाऊ विमाने आणि स्टील्थ विमानांचाही यात समावेश होता. या परेडने पीपल्स लिबरेशन आर्मी (PLA) च्या शस्त्रास्त्रे आणि मालमत्तेमधील प्रगती देखील दर्शविली.
एस. राजरत्नम स्कूल ऑफ इंटरनॅशनल स्टडीजचे वरिष्ठ सहकारी ड्र्यू थॉम्पसन म्हणाले की, "अमेरिका, युरोप आणि चीनच्या शेजारी राष्ट्रांनी चीनच्या मूळ राष्ट्रीय हितांना आव्हान देण्याचा विचार करू नये" यासाठी हे प्रदर्शन होते.
J15-DT - चीनचे नवीन, विमानवाहू जहाजावर आधारित इलेक्ट्रॉनिक युद्ध विमान - याच्याही काही झलक दिसल्या. रँड कॉर्पोरेशनचे संचालक रेमंड कुओ यांनी याचे वर्णन उडणाऱ्या सपोर्ट सिस्टीम आणि लढाऊ विमानांसाठी decoy (लक्ष विचलित करणारा) म्हणून केले. हे विमान लढाऊ विमानांसाठी फिरत्या लक्ष्यांचा मागोवा ठेवते आणि त्यांच्यापासून हल्ले दूर ठेवते.
कुओ यांनी नवीन पाणबुडीतून प्रक्षेपित होणाऱ्या आंतरखंडीय बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्राचीही नोंद घेतली. जमिनीवरून, हवेतून आणि समुद्रातून प्रक्षेपण करून एकमेकांच्या कमतरता भरून काढणाऱ्या आणि एकमेकांना पूरक असलेल्या आण्विक क्षेपणास्त्र प्रणालीची "त्रिकूट" तयार करण्याच्या चीनच्या प्रयत्नांमध्ये ही प्रगती दर्शवते.
तायवानमधील तामकांग विद्यापीठातील आंतरराष्ट्रीय व्यवहार आणि धोरणात्मक अभ्यास संस्थेतील सहयोगी प्राध्यापक यिंग-यू लिन यांच्यासाठी, ड्रोन विरोधी प्रणाली आणि हवाई पूर्व-चेतावणी विमानांवर वाढत असलेला भर हा एक महत्त्वाचा निष्कर्ष होता.
"मला वाटते की हे बदल रशिया-युक्रेन युद्धाच्या धड्यांवरून आले आहेत, जिथे आपण ड्रोनचा मोठ्या प्रमाणावर वापर पाहिला."
यूएनएसडब्ल्यू कॅनबेरा येथील नौदल अभ्यासक जेनिफर पार्कर म्हणाल्या की, चीनच्या माहिती युद्ध मोहिमेमधून वास्तविक क्षमता "वेगळी करणे" महत्त्वाचे आहे.
"परेड किंवा सराव किंवा प्रदर्शनांशी नेहमीच मोठ्या प्रमाणात फसवणूक जोडलेली असते," त्या म्हणाल्या. "परंतु, आपण चीनच्या क्षमतांना कमी लेखू नये - त्यांची लष्करी ताकद खूप आहे आणि मला वाटते की आपण त्याबद्दल खूप चिंतित असले पाहिजे."

तैवान
शी यांच्या भाषणात "चीनी राष्ट्राच्या पुनरुत्थानाचे" अनेक संदर्भ होते. हा शी यांच्या चीनच्या भविष्यासाठी असलेल्या मुख्य योजनेसाठी एक सामान्य शब्दप्रयोग आहे, जी तैवानला चीनी प्रदेश म्हणून जोडण्यावर आधारित आहे.
शी आणि सीसीपी दावा करतात की तैवान हे चीनचेच एक प्रांत आहे, ज्यावर सध्या बेकायदेशीर फुटीरतावादी राज्य करत आहेत. त्यांनी "पुनर्एकत्रीकरण" म्हणून तैवानला जोडण्याची शपथ घेतली आहे. तैवानचे सरकार आणि जनता याला विरोध करतात.
तैवानमध्ये, अध्यक्ष लाई चिंग-टे यांनी परेडकडे दुर्लक्ष करत म्हटले: “तैवानचे लोक शांततेला महत्त्व देतात आणि तैवान बंदुकीच्या जोरावर शांततेचा उत्सव साजरा करत नाही.”